कधी कधी हे ह्रद्य 'नदीत' बदलल्याचा भास होतो तर कधी 'समुद्रात'.. समुद्राच्या पाण्यासारखी त्यात भरती येते .. आेहोटी येते .. लाटा उसळतात.. वादळंही घोंगावतात..
विचार सुरू झाले की हा समुद्र स्पष्ट जाणवतो ..आणि पुस्तक वाचताना नदीचा भास होत राहतो .. शांत , संथ प्रवाह.. त्यातले भोवरे जाणवतात..
पण हे जाणवण्यासाठी ते आधी ह्रद्यापर्यंत पोहोचावं लागतं. त्याची आेळख पटावी लागते.
विंचुर्णीचे धडे वाचत असताना मला अशीच एक नदी ह्रद्यात तयार होत असताना जाणवली. त्या गोष्टींची.. पात्रांची.. आेळख लागली. काही वर्णन... विचार वाचून भोवर्यात अडकल्यासारखं झालं.
हे पुस्तक मनाचा ताबा वगैरे घेत नाही. पण एक संपूर्ण देखावाचं पुढे उभा करतं. एकामागून एक चित्रं सोडावीत असं, तिच-तिच पात्रं असणारं पण एक अतिशय ताकदीचं कथानक भोवती जिवंत होतं.. मग यातलं काहीही परकं वाटत नाही ...
'विंचुर्णीचे धडे' का आवडावं, का वाचावं हे सांगणार नाही. पण एक अतीव समाधान हे पुस्तक मनात भरून जातं. नाही वाचलं तरी फारसं बिघडणारही नाही. पण वाचलं तर रोजची आयुष्यं जगता-जगता.. नाती सांधता-सांधता.. ज्या काही फटी राहतात त्या बुजवण्याचं काम यातल्या धड्यांनी पुर्ण होतं! मी तर म्हणेन सुखी आणि समाधानी यातला फरक ज्याला जाणून घ्यायचा आहे त्याने हे जरूर वाचावं.
शाळेत असताना प्रत्येकानं चित्रकलेला वही घातलेली असेलच आणि प्रत्येकाच्या वहीत एक चित्रही हमखास असेल! ते म्हणजे, दुरवर अगदी क्षितिजापर्यंत पसरलेल्या पाण्याचं.. पाण्याच्या आत हळूहळू बुडू लागलेल्या तांबूस लालसर गोलाचं.. दुरवरच्या लहान लहान दिसणार्या शिडाच्या होडीचं.. या चित्राचं चित्रकलेतलं 'स्थान' माहित नाही पण प्रत्येकाच्या वहीत उतरण्याआधीच 'मनामध्ये' हे चित्र असतंच असतं!
विंचुर्णीच्या धड्यातल्या कितीतरी गाेष्टी त्या चित्रासारख्या आहेत. त्या आधीपासूनच 'मनात' असतात पण त्यांना पुन्हा थोडं 'उजळावं' लागतं. घरातल्या जुन्या दिव्याइतक्याच 'आेळखीच्या'.. अंधार्या कोपर्याइतक्याच 'सरावाच्या'.. पण अडगळीत पडलेल्या या गोष्टी ...................
-अविधा-
२६/१/१६
